Ứ mật sản khoa (OC), còn được gọi là ứ mật khi mang thai (ICP). Đây là một rối loạn gan hiếm gặp ảnh hưởng đến 0,5% đến 2% phụ nữ mang thai. Đặc biệt, nó có thể mang đến những biến chứng thai kỳ nghiêm trọng. Cùng Carerum tìm hiểu về ứ mật khi mang thai và cách điều trị an toàn cho mẹ bầu nhé.
Ứ mật sản khoa – ứ mật khi mang thai là gì?
Ứ mật sản khoa là tình trạng làm giảm dòng chảy mật bình thường từ gan. Thông qua các ống dẫn mật, gan sản xuất và tiết dịch mật đổ vào ruột – nơi giúp tiêu hóa thức ăn. Nhưng trong trường hợp ứ mật sản khoa, lưu lượng dịch mật tiết vào ruột bị giảm. Điều này khiến tích tụ muối mật trong gan. Một lượng muối mật dư thừa rò rỉ vào máu và làm tăng lượng muối mật trong máu.
Lượng muối dư thừa làm cho làn da của bạn rất ngứa. Điều này thường xảy ra trong ba tháng cuối của thai kỳ, và đôi khi còn sớm hơn. Tuy nhiên tình trạng ứ muối mật và ngứa sẽ biến mất sau khi sinh. Đặc biệt nó không gây ra bất kỳ biến chứng lâu dài nào cho mẹ hoặc em bé.
Nguyên nhân ứ mật sản khoa
Nguyên nhân chính xác của ứ mật trong thai kỳ không được biết đến. Tuy nhiên, nó có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố sau:
Hormonal: Sự gia tăng hormone thai kỳ, estrogen và progesterone, có thể ảnh hưởng đến chức năng gan. Các nghiên cứu cho thấy ứ mật sản khoa thường xảy ra trong ba tháng cuối khi nồng độ estrogen cao hơn. Nó cũng phổ biến trong các trường hợp mang thai đôi và sinh ba khi nồng độ hormone cao.
Di truyền: Trong một số trường hợp, ứ mật sản khoa có thể di truyền trong gia đình (nhưng có thể bỏ qua một số thế hệ). Ứ mật có thể không phải là mối quan tâm chính trừ khi bạn mang thai. Vì sự gia tăng hoạt động của hormone trong thai kỳ có thể làm thay đổi sự cân bằng nội tiết tố.
Các yếu tố môi trường: Ứ mật khi mang thai phổ biến hơn trong mùa đông. Tỷ lệ mắc bệnh cao khi kết hợp với các yếu tố dinh dưỡng như thiếu hụt selen.
Các dấu hiệu, triệu chứng ứ mật sản khoa điển hình
Triệu chứng phổ biến nhất của ứ mật sản khoa là ngứa.. Nó có thể bắt đầu sau 24 tuần mang thai, khi nồng độ hormone đang ở mức cao nhất. Tuy nhiên, hầu hết phụ nữ có thể bị ngứa dữ dội trong ba tháng cuối của thai kỳ. Các đặc điểm sau đây của ngứa có thể được nhìn thấy trong quá trình ứ mật của thai kỳ.
Nó xảy ra ở lòng bàn tay và lòng bàn chân, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến các khu vực khác của cơ thể. Cơn ngứa trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm và có xu hướng xấu đi, cho đến khi bạn sinh con. Ngứa có thể từ nhẹ đến nặng. Những cơn ngứa dữ dội có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, tâm trạng và sự tập trung của bạn.
Ngoài ra, bạn có thể gặp các triệu chứng cảnh báo ứ mật sản khoa khác như mệt mỏi, xanh xao, cảm thấy mệt mỏi. Đôi khi nó còn kèm theo màu nước tiểu đậm, mùi nồng, phân nhạt, vàng da, vàng mắt. Đặc biệt, nếu tình trạng nghiêm trọng bạn có thể thấy những cơn đau tức quanh gan. Thường ở góc phần tư phía trên bên phải
Ứ mật sản khoa thường cảnh báo bằng những cơn ngứa nhẹ. Nhưng nếu bạn bị ngứa liên tục và trở nên tồi tệ hơn khi kết hợp với các triệu chứng trên, bạn nên đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Chẩn đoán ứ mật sản khoa
Ứ mật sản khoa được chẩn đoán thông qua xét nghiệm máu. Bác sĩ sẽ thảo luận về các triệu chứng của bạn, lịch sử gia đình và lịch sử y tế và đề nghị một số xét nghiệm để đo axit mật và men gan.
Những xét nghiệm này sẽ kiểm tra ứ mật sản khoa và cũng phát hiện các nguyên nhân gây ngứa khác.
Xét nghiệm axit mật: Đây là xét nghiệm cụ thể nhất đối với ứ mật. Nó đo nồng độ axit mật trong máu. Phạm vi bình thường là 0-10 micromol / L. Nếu chỉ số này vượt quá ngưỡng trung bình, bạn có thể được chẩn đoàn ứ mật sản khoa.
Kiểm tra chức năng gan (LFT): Nó kiểm tra chức năng của gan bằng cách đo các mức enzyme khác nhau. Các enzyme chính bao gồm, alanine transaminase (ALT) và aspartate transaminase (AST). Những enzyme này sẽ tăng bất thường trong trường hợp ứ mật.
Đôi khi nồng độ axit mật tăng trong khi ALT và AST vẫn bình thường. Trong các trường hợp khác, các men gan sẽ tăng lên, và axit mật vẫn bình thường. Trong cả hai trường hợp, axit mật của bạn được kiểm tra nếu có ngứa tái phát.
Phương pháp điều trị ứ mật sản khoa
Mục tiêu chính của điều trị là giảm ngứa. Các biện pháp sau đây có thể giúp giảm ngứa liên quan đến ứ mật sản khoa:
- Tắm nước lạnh
- Ngâm chân và tay trong nước đá
- Áp dụng kem dưỡng da calamine trên vùng ngứa
- Áp dụng các loại kem có chứa chiết xuất của calendula và hoa cúc. Chúng được cho là làm giảm ngứa và đỏ gây ra trong thai kỳ.
- Sử dụng xà phòng nhẹ và chất tẩy rửa
- Chọn gel tắm nhẹ, có nguồn gốc tự nhiên. Tránh dùng nước hoa có chứa công thức khắc nghiệt
- Tránh tắm nước nóng
- Mặc quần áo rộng và cotton
- Theo chế độ ăn uống cân bằng lành mạnh (cắt giảm thực phẩm nhiều dầu mỡ)
- Nghỉ ngơi bất cứ khi nào bạn cảm thấy mệt mỏi
- Tránh điều kiện thời tiết nóng ẩm
- Tránh uống rượu và ma túy vì chúng gây độc cho gan và gây ra thiệt hại không thể phục hồi cho nó
Các biện pháp trên có thể giúp giảm ngứa tạm thời, đặc biệt là trước khi đi ngủ. Điều này giúp bạn ngủ ngon hơn. Tuy nhiên, nó chỉ hữu ích trong các trường hợp ngứa nhẹ. Nếu những cơn ngứa tăng dần, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị phù hợp.
Các nhóm thuốc điều trị ứ mật sản khoa
Các nhóm thuốc điều trị thường nhằm mục đích giảm nồng độ muối mật, giảm ngứa và bảo vệ em bé. Bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc sau đây cho ứ mật sản khoa.
- Axit Ursodeoxycholic (ursodiol), giúp loại bỏ ngứa và bình thường hóa gan và axit mật.
- Steroid (dexamethasone) với sự quản lý cẩn thận. Chúng hỗ trợ cho sự trưởng thành của phổi em bé .
- Bổ sung vitamin K để giúp đông máu.
Lưu ý: Không sử dụng thuốc kháng histamine, aveeno và bột yến mạch.
Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu ứ mật sản khoa
Mục tiêu chính của chế độ ăn ứ mật khi mang thai là giảm căng thẳng cho gan và vì thế, bạn nên dùng thực phẩm có chứa lecithin, chất béo không bão hòa giúp hấp thụ chất béo trong mật. Một chế độ ăn ít chất béo có thể giúp ruột dễ dàng hấp thụ vitamin và khoáng chất từ thực phẩm.
Trái cây và rau xanh: Một hỗn hợp các loại trái cây và rau hữu cơ với các sắc tố đầy màu sắc như cà rốt, củ cải đường, khoai tây, bí ngô, bắp cải đỏ và súp lơ để dễ tiêu hóa.
Thực phẩm chứa axit béo omega-3 (cá ngừ, cá hồi, cá thu, cá mòi, tôm, sò, hạt lanh và dầu gan cá tuyết) và axit béo omega-6 (rau xanh, hạt, cá và đậu nành) để tăng đề kháng. Từ đó giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
Thực phẩm giàu protein bao gồm, các loại hạt, đậu, cá và trứng. Ngoài ra bạn cần bổ sung thêm các thực phẩm giàu năng lượng nhưng ít chất béo. Ví dụ như gạo, lúa mì, ngô, yến mạch và lúa mạch đen. Dầu ô liu Virgin, dầu hướng dương và dầu canola.
Bổ sung thêm nước: Thêm nước để loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Bạn nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày. Đặc biệt, nên uống nước chanh tươi trong nước ấm để trung hòa các axit mật.
Chế độ ăn này giúp giảm thiểu sản xuất mật trong gan và tăng cường sức khỏe gan. Bên cạnh chế độ ăn uống lành mạnh, các biện pháp tự nhiên khác có thể được sử dụng để đối phó với ứ mật sản khoa.
Liệu pháp tự nhiên giúp kiểm soát ứ mật sản khoa
Trước khi lựa chọn điều trị y tế, bạn có thể thử các biện pháp sau đây để giảm bớt sự khó chịu liên quan đến ứ mật sản khoa. Những biện pháp khắc phục cũng làm giảm cơ hội phát triển tình trạng này.
Than hoạt tính: Đây là một phương pháp xử lý mạnh. Trong đó các phân tử than hoạt tính lọc bỏ các hóa chất và độc tố trong cơ thể. Nó xử lý độc tố trước khi chúng được cơ thể hấp thụ.
Rễ cây bồ công anh: Đây là một phương thuốc an toàn cho sỏi mật, một trong những nguyên nhân quan trọng gây ứ mật. Các vitamin và chất dinh dưỡng trong bồ công anh hỗ trợ làm sạch gan và kích thích lưu lượng mật thích hợp.
Vitamin D và canxi: Kết quả nghiên cứu cho thấy các bệnh về xương chuyển hóa là một biến chứng của bệnh gan ứ mật. Do đó, điều cần thiết là bạn tiêu thụ thực phẩm giàu canxi và bổ sung vitamin D. Bạn có thể nhận được Vitamin D bằng cách dành thời gian ngoài trời. Nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hấp thụ canxi.
Xem thêm
Những nhóm trái cây tươi bổ sung vitamin C cho mẹ bầu
