X-quang là một phương pháp chẩn đoán hiệu quả. Nó có thể cung cấp thông tin quan trọng cho bác sĩ và giúp họ phân tích tình trạng y tế của bệnh nhân. Tuy nhiên, quá trình tiếp xúc lượng phóng xạ có thể khiến mẹ bầu lo ngại. Điều này có nghĩa là chụp x-quang khi mang thai có thể gây hại cho thai kỳ hoặc thai nhi của bạn? Cùng Carerum tìm hiểu liệu chụp X-quang khi mang thai có an toàn không? Ảnh hưởng của nó đến thai kỳ và cách đối phó với chúng.
Chụp X-quang khi mang thai có an toàn không?
Thông thường các bác sĩ khuyến cáo mẹ bầu không nên chụp X-quang khi mang thai. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ xem xét các kỹ thuật hình ảnh không sử dụng sóng bức xạ như siêu âm hoặc chụp cộng hưởng từ để chẩn đoán tình trạng hoặc chấn thương. Tuy nhiên, chụp X-quang đôi khi có thể trở nên cần thiết. Nó giúp xác định phương pháp điều trị thích hợp cho một tình trạng y khoa cụ thể.
Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), lượng phóng xạ trong quá trình chụp X-quang ít ảnh hưởng đến thai kỳ. Khả năng gây dị tật bẩm sinh của tia X với thai nhi tương đối thấp. Do đó, căn cứ vào tình trạng sức khỏe, tuổi thai nhi và yêu cầu, bác sĩ có thể đưa ra phương pháp chẩn đoán phù hợp.
Vị trí chụp X-quang khi mang thai an toàn?
Sự an toàn của tia X phụ thuộc vào bộ phận của cơ thể và lượng bức xạ mà bạn tiếp xúc. Nếu X-quang dành cho các bộ phận khác ngoài cơ quan sinh sản của bạn, thì thai kỳ của bạn không có nguy cơ. Do đó, bác sĩ có thể đề nghị chụp X-quang các bộ phận cơ thể. Bao gồm chân, tay, ngực, răng hoặc đầu, nếu điều đó là cần thiết cho việc chẩn đoán và điều trị cho mẹ bầu.
Tuy nhiên nếu chụp X-quang thân dưới, bao gồm lưng dưới, xương chậu, bụng, thận hoặc dạ dày là cần thiết, thì có nguy cơ thai nhi bị phơi nhiễm với một số bức xạ. Theo Hiệp hội Vật lý Y tế thuộc Đại học Y Wisconsin, tác động của việc tiếp xúc với bức xạ khi mang thai cũng phụ thuộc vào các yếu tố. Ví dụ như giai đoạn phát triển của thai nhi và cường độ của liều bức xạ.
Chẳng hạn, một tia X đặc biệt có thể khiến bạn tiếp xúc với liều phóng xạ cao hơn trong khi một tia thông thường sẽ không. Vì vậy, luôn luôn tìm hiểu về loại X-quang bạn cần và thảo luận với bác sĩ và một nhà vật lý y tế (từ khoa X quang) để đánh giá rủi ro.
Rủi ro chụp X-quang khi mang thai
Chụp X-quang khi mang thai có thể an toàn cho mẹ và bé. Để đảm bảo thai kỳ và hạn chế rủi ro, bác sĩ sẽ căn cứ vào các yếu tố sau khi lựa chọn chẩn đoán hình ảnh X-quang:
Dựa trên lượng tiếp xúc với bức xạ
Lượng bức xạ tia X được cơ thể hấp thụ được đo bằng rad. Một thai nhi tiếp xúc với hơn 10 rad có thể có nguy cơ mắc các vấn đề về mắt, khuyết tật học tập, ung thư ở trẻ em và dị tật bẩm sinh.
Trong hầu hết các trường hợp, thai nhi nhận được một phần rad, với rủi ro tối thiểu. Rất hiếm khi một tia X đơn vượt quá 5 rad. Nói chính xác, nếu chụp X-quang phần tay hoặc chân, cần hơn 5.000 tia X để đạt tới mức phơi sáng 5 rad. Tương tự, vùng ngực phải cần tới 50 tia X để đạt mức phơi sáng 5 rad.
Lựa chọn chụp X-quang khi mang thai dựa vào tuổi thai nhi
Theo bác sĩ Vijay Hanchate từ Bệnh viện King Edward, Mumbai, mức độ nhạy cảm bức xạ tia X thay đổi theo các giai đoạn phát triển khác nhau của thai nhi.
Giai đoạn thụ thai: Thời gian này là từ 0 đến 14 ngày, trong đó độ nhạy bức xạ thấp và thường không có hiệu lực. Nhưng trong trường hợp cường độ của liều cao, thì việc thụ thai sẽ không xảy ra.
Giai đoạn phôi thai: Đây là từ ngày thứ 15 đến ngày thứ 50, là tam cá nguyệt đầu tiên. Độ nhạy trong giai đoạn này là cao. Vì vậy nguy cơ dị tật bẩm sinh cho thai nhi tương đối cao. Ngay cả khi phơi nhiễm phóng xạ thấp trong giai đoạn này, thai nhi vẫn có nguy cơ dị tật bẩm sinh.
Giai đoạn bào thai: Đây là giai đoạn cuối hoặc giai đoạn tăng trưởng. Do đó, nguy cơ em bé bị phơi nhiễm tia X tương đối thấp.
Cách ngăn ngừa dị tật bẩm sinh khi chụp X-quang trong thai kỳ
Hãy ghi nhớ những điểm sau đây để giảm thiểu rủi ro nếu bạn phải chụp X-quang khi mang thai.
- Khi đi cùng ai đó đến phòng chụp x quang, hãy tránh xa máy chụp x quang. Bạn có thể đeo tạp dề chì để bảo vệ cơ quan sinh sản và giữ an toàn.
- Nếu bạn nghĩ rằng bạn đang mang thai hoặc đang cố gắng thụ thai, và bác sĩ khuyên nên chụp X-quang để chẩn đoán chấn thương hoặc tình trạng, hãy làm xét nghiệm thử thai trước. Sau đó đi chụp X-quang. Nếu việc mang thai của bạn được xác nhận. Hãy cho bác sĩ biết về điều đó để họ có thể quyết định liệu bạn có nên chụp X-quang hay không.
- Nếu bạn đã chụp X-quang trong vài tháng qua để chẩn đoán tình trạng y tế hoặc chấn thương, bạn có thể chia sẻ tương tự với bác sĩ.
Mặc dù rủi ro của chụp X-quang khi mang thai không lớn. Tuy nhiên bạn nên chọn phương pháp thay thế an toàn hơn nếu có thể. Hãy chia sẻ với bác sĩ các vấn đề y tế của bạn. Điều này giúp bạn chủ động giảm thiểu rủi ro khi mang thai.
Xem thêm
Tầm quan trọng của xét nghiệm NIPT trong thai kỳ
